A me ke aloha, ke aloha kai ʻoi aʻe …

Subscribe Now Choose a package that suits your preferences.
Start Free Account Get access to 7 premium stories every month for FREE!
Already a Subscriber? Current print subscriber? Activate your complimentary Digital account.

Synopsis: To act always with aloha is one of the core values mentioned by Gov. Ige. Is everyone’s understanding of aloha the same?

Synopsis: To act always with aloha is one of the core values mentioned by Gov. Ige. Is everyone’s understanding of aloha the same?

•••

Welina e nā makamaka heluhelu, he lālani mele kamaʻāina nō paha ia lālani mele e kau aʻela i luna i poʻo manaʻo. No loko mai ia o ke mele ʻo ʻEkolu Mea Nui. I huki ʻia mai ua lālani mele nei no ka mea, ʻo ke aloha kekahi o nā mea nui a ke Kiaʻāina David Ige i hāpai ai ma kāna mau ʻōlelo no Mauna Kea i kēlā Pōʻalua aku nei, ka lā 26 hoʻi o Mei. Hōʻike mai nei ʻo ia i ʻelima mau mea nui no kākou, a ʻo ka mea hope loa i hōʻike ʻia, ʻo ia ka hana me ke aloha i nā manawa a pau. A he mea nui nō ia, akā, ʻo kahi pilikia, ʻaʻole nō paha i mōakāka ka manaʻo o ke kiaʻāina iaʻu nei a i ka lehulehu paha. He aha ka manaʻo o aloha? Ua like ka hoʻomaopopo ʻana o nā kānaka a pau i ua hua ʻōlelo nei?

ʻO ke kumu i hāpai ʻia aʻe nei ke ʻano o ka hoʻomaopopo ʻana o nā kānaka, ʻo ia kahi pilikia i ʻike ʻia i ke au ma mua. Ua ʻōlelo ʻo Sam Damon, e kōkua ʻo ia i nā Hawaiʻi i nele i ke kālā ʻole, a hele aku nō kekahi kanaka i mua o Damon, a hāʻawi akula ʻo Damon i ke kālā. A pēlā nō ka hana a nui ke kālā, he haneli kālā a ʻoi. A laila, haʻi akula ʻo Damon, ʻaiʻē ʻoe iaʻu. ʻAʻohe wahi kālā a ua wahi kanaka nei, a no laila, ʻo ka hopena, hoʻokaʻa akula ʻo ia i kona ʻāina ma Moanalua iā Damon. ʻEā, ua hoʻopuka ʻo Damon i ka hua ʻōlelo ʻo kōkua, ʻaʻole naʻe ʻo ia i ʻike i ka manaʻo o ia hua ʻōlelo. ʻAʻole kāna hana ʻo ke kōkua. (ʻEā, ua ʻike nō paha ʻo Damon, pehea lā kākou e ʻike ai?)

A no laila nō e hāpai ʻia nei kahi nīnau no ka hoʻomaopopo ʻana i ka manaʻo o aloha. Ua mōakāka nō ke ʻano aloha ma loko o ke mele ʻo ʻEkolu Mea Nui. A ua wehewehe ʻia ke ʻano o ke aloha o ke kapu aloha a maopopo leʻa. ʻO ke aloha ʻāina e ʻike ʻia nei ma waena o nā Kū Kiaʻi Mauna a me nā mea a pau e kākoʻo ana, he mea mōakāka ia. ʻO kahi pilikia, ʻo ka poʻe kānaka kamaʻāina ʻole i ia mea ʻo ke aloha, e kuhi hewa paha lākou. E kuhi paha lākou, ʻo ke aloha kālā, he aloha ia. ʻAʻole naʻe pēlā, ʻo ka puni kālā ia. ʻOkoʻa ke aloha ma ke aloha ʻāina. ʻOkoʻa ke aloha ma ke aloha kālā (puni kālā). A no laila, pehea lā e pono ai?

Mahalo i ke Kiaʻāina David Ige i kona piʻi ʻana i luna o Mauna Kea a me ke kamaʻilio ʻana me kekahi mau Hawaiʻi Alakaʻi, a ua maikaʻi kekahi mau ʻōlelo āna no Mauna Kea. Akā, he nui paha nā alahele e holo ai ma kēia hope aku, ʻaʻole ʻo ka hana wale aku a ka Hui ʻOhe Nānā Kanakolu Mika e like me kona manaʻo he pono.

ʻAha Mele Aloha ʻĀina. E mālama ʻia ana kēia ʻaha mele i ka lā 27 o ka mahina ʻo Iune, he Pōʻaono. E hoʻomaka ana ka honehone ʻana o nā leo mele i ka hola 5:00. ʻO ke kikiki emi loa, he $20, a ʻo ke kikiki pipiʻi loa, he $55. He nui ana nā puʻukani, ʻo Henry Kapono, ʻo Brother Noland, ʻo John Cruz, ʻo Mark Kealii Hoomalu, ʻo Weldon Kekauoha, ʻo Amy Hanaialii, ʻo Hapa, ʻo Fiji, ʻo Maoli, ʻo Manaʻo Company, ʻo Paula Funga, ʻo Kaumakaiwa, ʻo Shawn Pimental, a me Sudden Rush.

The weekly Hawaiian language column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawaii.